Nếu muốn sống lâu, sống khỏe hãy chăm sóc sức khỏe thận của bạn. Có một số thói quen hàng ngày âm thầm phá hủy thận mà có thể bạn không hay biết.
Tại nước ta, chưa có số liệu thống kê chính thức, song ước tính có khoảng 5 triệu người bị bệnh thận và mỗi năm có thêm khoảng gần 10 nghìn ca suy thận, cùng với gần 1 triệu người suy thận giai đoạn cuối cần lọc máu.
Không quá muộn để từ bỏ những thói quen có hại cho thận. Những thay đổi đơn giản trong chế độ ăn uống, sinh hoạt và giấc ngủ có thể giúp bạn ngăn ngừa bệnh thận trong tương lai.
Sau đây là những thói quen có hại cho thận mà bạn nên từ bỏ:
1. Ăn quá mặn
Muối là gia vị không thể thiếu trong bữa cơm hàng ngày của người Việt. Thành phần chính của muối là natri. Tổ chức thận học thế giới (KDIGO) khuyến nghị người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ dưới 2 g natri mỗi ngày, tương đương dưới 5 g hoặc khoảng dưới một muỗng cà phê muối ăn.
Ăn quá mặn làm tăng nguy cơ cao huyết áp – nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương chức năng thận, dẫn đến suy thận.
2. Ăn nhiều đồ ngọt
Thói quen tiêu thụ quá nhiều đường, nhất là đường tinh chế, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, béo phì, cao huyết áp, ảnh hưởng đến chức năng lọc máu của thận, dẫn đến suy thận.
Ngoài các loại tinh bột quen thuộc như cơm, bánh mì, khoai, bắp…, đường có mặt trong nhiều thực phẩm chế biến sẵn như bánh kẹo, nước ngọt, đồ ăn vặt. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ dưới 25 g, tương đương 6 muỗng cà phê đường mỗi ngày.
3. Uống ít nước
Không uống đủ nước ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu của thận, tăng nồng độ khoáng chất và chất thải trong nước tiểu. Điều này không chỉ tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, mà còn tạo gánh nặng lên chức năng lọc của thận, giảm tưới máu thận. Theo thời gian, chức năng lọc của thận bị ảnh hưởng, dẫn đến suy yếu.
Vì vậy, nên uống đủ nước mỗi ngày, cụ thể là nhiều hơn lượng nước tiểu trong ngày 500 ml ở điều kiện thông thường, để bảo vệ chức năng thận. Lượng nước nạp vào cơ thể có thể đến từ nước lọc và thực phẩm (trái cây, canh, rau củ…). Hạn chế sử dụng nước không tốt cho thận như nước ngọt, bia rượu, nước trái cây đóng chai, trà đặc.
4. Ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn
Để tươi lâu hơn, thực phẩm chế biến sẵn thường chứa lượng natri (sodium) cao sẽ gây hại cho thận của bạn.
Theo website về thận NEPHCURE Kidney International, sodium không phải là chất duy nhất có hại cho thận, các thủ phạm khác còn bao gồm kali và phốt pho.
Mặc dù thận thường lọc bớt hàm lượng kali, tuy nhiên, quá nhiều kali có thể gây quá tải cho chức năng của thận. Vì vậy, những người thận yếu nên hạn chế thực phẩm chứa nhiều kali và phốt pho.
Ít ăn thực phẩm chế biến sẵn, thận của bạn sẽ khỏe hơn.
5. Ăn quá nhiều thịt
Tiêu thụ quá nhiều chất đạm từ thịt động vật khiến thận phải làm việc nhiều hơn, tăng nguy cơ tổn thương thận, giảm độ lọc cầu thận (eGFR). Người đã có bệnh thận mạn chỉ nên tiêu thụ tối đa 0,6-0,8 g đạm/kg cân nặng cơ thể mỗi ngày.
Uống nhiều bia rượu
Lạm dụng rượu bia, đồ uống chứa cồn khiến thận phải tăng cường làm việc để loại bỏ chất độc hại ra khỏi cơ thể, khiến chức năng thận suy giảm. Uống nhiều bia rượu còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp, tiểu đường – hai trong số những tác nhân hàng đầu gây suy thận mạn.
6. Tự ý dùng thuốc và dùng sai hướng dẫn
Việc tự ý dùng thuốc, dùng sai cách có thể dẫn đến tổn thương thận, suy thận. Một số loại thuốc có thể gây tổn thương thận (đặc biệt là khi dùng dài ngày, liều không thích hợp) như kháng sinh nhóm Aminoglycoside, thuốc kháng lao, hóa chất điều trị ung thư, thuốc cản quang, một số thuốc đông y không rõ nguồn gốc…
Chính vì vậy, việc dùng thuốc đúng cách, đúng hướng dẫn là vô cùng quan trọn. Cần được sử dụng đúng cách theo hướng dẫn, kê đơn của bác sĩ. Để phòng tránh bệnh suy thận không nên tùy ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
7. Nhịn tiểu
Dù bạn tin hay không thì nhịn tiểu là một trong những nguyên nhân gây ra các vấn đề về thận. TS. Cheamandeep Bali (thuộc tổ chức y tế Toronto Naturopathic Health Clinic, Canada) cho biết, đừng cố nhịn tiểu vì nước tiểu ở trong cơ thể bạn càng lâu thì càng tạo ra nhiều vi khuẩn. Khi vi khuẩn di chuyển tới thận, những rắc rối có thể xảy ra.
Bác sĩ tiết niệu Mark Gordon ở Florida, Mỹ nói rằng, hầu hết mọi người vào nhà vệ sinh 8-10 lần/ngày. Do công việc hay không tiện mà bạn phải nhịn tiểu. Tuy nhiên, đừng biến điều đó thành thói quen ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.
8. Lười tập thể dục
Tổ chức Thận quốc gia Mỹ cho biết, tập thể dục tốt cho người huyết áp cao, cải thiện giấc ngủ và tăng cường cơ bắp, đồng thời làm giảm các yếu tố nguy cơ gây ra bệnh thận.
Theo một nghiên cứu năm 2019, những người mắc bệnh thận nên tập thể dục nhẹ nhàng 150 phút/tuần. Bạn có thể đi bộ, làm vườn, khiêu vũ hoặc đạp xe khoảng 20 phút mỗi ngày. Ngoài ra, tập thể dục còn giải phóng hormone hạnh phúc endorphine, cải thiện tâm trạng của bạn.
9. Ngồi quá nhiều
Thiếu vận động, ngồi nhiều dẫn đến nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn. Theo một nghiên cứu trên PLoS One, dân văn phòng hoạt động thể chất 1 tiếng mỗi ngày như tập thể dục, đi bộ, đạp xe,… giảm đáng kể khả năng mắc bệnh suy thận.
10. Thức khuya
Vào năm 2016, các nhà nghiên cứu từ Đại học Chicago đã tìm ra mối liên hệ giữa giấc ngủ kém với nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn.
Những người ngủ 6,5 tiếng mỗi đêm (nghĩa là thiếu ngủ đôi chút) có nguy cơ mắc bệnh suy thận cao hơn 19%. Lý do là chu kỳ ngủ của bạn báo cho thận biết khi nào nên làm việc và khi nào nên nghỉ ngơi.
Tổ chức Thận Quốc gia Mỹ lý giải, khi bạn thức khuya, thận của bạn sẽ tiếp tục phải làm việc chăm chỉ, theo thời gian, thận sẽ bị “mệt mỏi”. Nên ngủ từ 7-9 tiếng mỗi đêm tùy theo độ tuổi và thể trạng.
PN (SHTT)
