Với những bệnh nhân mắc bệnh thận, việc kiêng khem ăn uống rất quan trọng, nếu không bệnh tình sẽ ngày càng nặng, thậm chí phải đối mặt với nguy cơ thận mất chức năng hoàn toàn và cần lọc máu.
Đầu giờ sáng mùa đông tháng 12, Lại Văn Giáp (19 tuổi, ở Ninh Bình) đã có mặt tại Bệnh viện Thanh Nhàn. Em là một trong số những bệnh nhân chạy thận định kỳ ca sớm nhất của khoa Thận nhân tạo. Nhận giường và máy, Giáp đặt hộp sữa và chiếc bánh mỳ sang bên cạnh, nói: “Cứ vào máy đã, lát em ăn sau cũng được. Nay cả buổi sáng em ở đây chứ không đi đâu nên không cần ăn vội”.
Khi máy đã chạy, chàng trai trẻ hướng ánh mắt buồn rầu nhìn xa xăm. Giáp tâm sự rằng số phận mình thật hẩm hiu khi chẳng thể tự quyết định được tương lai và cuộc sống của bản thân. Dù đang ở tuổi thanh xuân đẹp nhất, nhưng Giáp đã có thâm niên chạy thận 10 năm nay. Suốt thời gian qua, Giáp luôn ám ảnh về bệnh tật, thậm chí có thời điểm em bi quan tới mức hận chính mình và cả người thân.
Khi 5 tuổi, Giáp bị viêm cầu thận phải đi cấp cứu tại BV Nhi Trung ương và được điều trị ổn định. Khi ra viện, em được các bác sĩ hướng dẫn việc dùng thuốc và chế độ ăn uống chi tiết nhưng tới khi 9 tuổi, Giáp lại phải vào viện một lần nữa vì căn bệnh này.
Giáp vẫn nhớ như in lần cấp cứu định mệnh ấy, khi cơ thể gần như chẳng còn sức sống, không ăn được gì, người mềm oặt như dải khoai. “Tại viện, các bác sĩ nói em bị suy thận giai đoạn cuối, phải lọc máu màng bụng, nếu không sẽ khó duy trì được sự sống. Nguyên nhân khiến em rơi vào tình trạng nặng như vậy là do không kiêng khem, uống nước theo lời dặn của bác sĩ, lại thường xuyên ăn mặn, ăn nhiều thịt… Lúc đó, em thấy giận bố mẹ lắm. Khi lớn lên, suy nghĩ chín chắn hơn, em mới hiểu được nỗi vất vả của bố mẹ, khi phải kiếm tiền nuôi 8 người con, nên không để ý kỹ lưỡng được việc ăn uống của em”, Giáp tâm sự.
Đang tuổi ăn tuổi lớn, Giáp phải sống xa nhà để lọc máu định kỳ hàng tuần nên tâm lý cũng bị ảnh hưởng. Thời gian mới chuyển sang BV Thanh Nhàn, ngày nào Giáp cũng khóc, tới khi mệt lả thì lăn ra ngủ. Thậm chí, cậu còn cáu gắt với bản thân, rồi gây sự với những người sống cùng xóm trọ, khiến nhiều người xa lánh.
Đến năm 17 tuổi, suy nghĩ của cậu bé quê Ninh Bình mới có những thay đổi, khi nhìn cuộc sống tích cực hơn và tự đặt ra mục tiêu mới. “Em đang đi học sữa chữa điện tử để sau này có tay nghề sẽ tự kiếm và tích lũy tiền, hy vọng có cơ hội được ghép thận. Chỉ có như vậy em mới có thể được sống là chính mình, không phải phụ thuộc vào máy móc”, Giáp nói.
BSCK II Nguyễn Đăng Quốc – Trưởng khoa Thận Nhân tạo (Bệnh viện Thanh Nhàn) cho biết, Lại Văn Giáp là một trong số những trường hợp nhỏ tuổi nhất đang chạy thận ở khoa. Trong quá trình chạy thận, bệnh nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt những hướng dẫn của nhân viên y tế, đặc biệt, chế độ ăn uống hàng ngày rất quan trọng. Bệnh nhân cần ăn nhạt hơn người bình thường, dùng ít thịt đỏ và ngay cả việc uống nước cũng cần theo khuyến cáo riêng.
Với trường hợp bị suy thận mạn, hiện có 3 phương pháp điều trị chính là lọc máu màng bụng, lọc máu bằng chạy thận nhân tạo và ghép thận. Trong đó, ghép thận vẫn được coi là phương pháp tối ưu nhất, tuy nhiên do nguồn thận hiến còn hạn chế, chi phí ghép cao nên số bệnh nhân được ghép thận còn không nhiều.
Đối với việc chạy thận lọc máu định kỳ, bác sĩ Quốc cho biết, hiện đã có nhiều tiến bộ về kỹ thuật vì thế chất lượng sống của người bệnh được nâng cao. “Trước đây, một người chạy thận chỉ có thể kéo dài cuộc sống khoảng 13-14 năm thì nay có thể lên tới 20 năm hoặc hơn thế nữa. Thực tế tại khoa Thận nhân tạo của viện cũng đang có bệnh nhân lọc máu 20 năm vẫn ổn định”, bác sĩ Quốc thông tin.
Để bảo vệ 2 quả thận, bác sĩ Nguyễn Đăng Quốc tư vấn mọi người, nhất là người trẻ cần lưu ý những vấn đề sau:
– Trong ăn uống cần cân bằng các nhóm chất, tránh những đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, nước uống có ga… Các loại thực phẩm này sẽ gây thừa cân – béo phì, tăng nguy cơ mắc bệnh rối loạn chuyển hoá.
– Nên xây dựng cho mình lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể dục thể thao để nâng cao sức khoẻ, tránh nguy cơ rối loạn chuyển hoá.
– Làm việc học tập vừa sức, tránh stress, căng thẳng quá mức. Làm việc và học tập phải có thời gian nghỉ ngơi, tránh thức khuya.
– Khi ăn uống cần đảm bảo vệ sinh, tránh ăn những thực phẩm chứa chất bảo quản không tốt cho thận.
– Cần đi khám sức khoẻ định kỳ để phát hiện bất thường sớm.
– Kiểm soát đường huyết và huyết áp ổn định là cách đơn giản để bảo vệ chức năng thận.
Theo Lê Phương (Phụ nữ & Pháp luật)
