Ở các nước phương Đông từ lâu thờ cúng đã trở thành một nét đẹp văn hóa tâm linh. Người Việt cũng thường dâng lên trái cây, hoa quả chưng bàn thờ vào các dịp lễ Tết, mùng 1 ngày Rằm để tưởng nhớ Gia tiên, Thần linh, mong bề trên phù hộ cho con cháu an ninh, khang thái.
Vì sao phải đặt trái cây lên bàn thờ?
Thờ cúng tổ tiên, thần linh là phong tục gắn liền với cuộc sống của nhiều thế hệ người Việt. Việc thờ cúng này mang ý nghĩa tưởng nhớ cội nguồn và cũng gửi gắm những ước mong về cuộc sống yên bình, những điều tốt lành sẽ đến với gia đình.
Vào những ngày Rằm, mùng 1, lễ Tết, giỗ chạp, các gia đình sẽ chuẩn bị đĩa trái cây để dâng lên thần linh, tổ tiên.
Các loại quả được coi là biểu tượng của sự sung túc. Bên trong quả có hạt tượng trưng cho sự sôi, trường tồn.
Mỗi loại quả lại mang đến một ý nghĩa riêng biệt. Thông thường, những loại quả được đặt trên bàn thờ là quả có vừa chín tới, màu sắc đẹp mắt, có hương thơm dịu nhẹ. Tránh đặt những quả có gai nhọn, có mùi khó chịu, những quả bị nát, chín nẫu.
Cách sắp xếp trái cây trên bàn thờ
Thông thường, người ta chọn bày mâm ngũ quả – 5 loại quả trên bàn thờ tương tứng với 5 yếu tố của ngũ hành là Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ. Màu sắc của các loại quả tuân theo ngũ hành ví dụ quả màu đỏ tượng trưng cho may mắn, phú quý; quả màu vàng đại diện cho sự sung túc…
Các loại quả thường được chọn để dâng cúng là dưa hấu, thanh long, táo, đu đủ, sung, dứa, bưởi, cam, phật thủ…
Tùy theo điều kiện mà gia chủ có thể chuẩn bị loại quả cho phù hợp để đặt lên bàn thờ.
Nên đặt trái cây ở vị trí nào trên bàn thờ?
Theo quan niệm dân gian, bát hương sẽ đặt ở ngay giữa bàn thờ tượng tượng trưng cho trung tâm, tinh tú hội tụ. Hai bên bát hương sẽ để đèn dầu hoặc nến tượng trưng cho mặt trời, mặt trăng.
Mâm quả sẽ được đặt trước, bát hương đặt sau, theo hướng của người cúng nhìn về phía bàn thờ.
Ngoài ra, dân gian còn nguyên tắc “Đông bình, Tây quả”, tức là bình hoa đặt phía Đông, trái cây đặt phía Tây. Cách sắp xếp này bắt nguồn từ nguyên tắc tự nhiên, mặt trời mọc ở phía Đông, lặn ở phía Tây, cây cối đơm hoa rồi mới kết trái. Vì vậy, trong thờ cúng, lọ hoa sẽ để ở phía Đông, mâm quả để ở phía Tây.
Cách xác định Đông – Tây trên bàn thờ: Hướng từ trong bàn thờ nhìn ra, bên trái (bên tả) của ông bà được coi là phía Đông; bên đối xứng (bên hữu) là phía Tây.
Nếu nhiều hơn một đĩa hoa quả thì gia chủ có thể sắp xếp cho phù hợp, cân đối.
Loại quả nào nên bày trên bàn thờ để thu hút may mắn, tài lộc?
Cam, quýt, bưởi
Các loại quả cam, quýt tròn như những đồng xu. Cho nên, loại quả này ngụ ý mang đến nhiều tài lộc, tiền bạc. Ngoài ra, nhiều gia đình cũng chọn loại bưởi ruột đỏ để dâng cúng cầu may.
Táo
Táo là loại quả được ưa chuộng khi dâng cúng mâm lễ trên bàn thờ. Trong phong thủy, táo tượng trưng cho sự dư thừa. Theo thần thoại Hy Lạp, thần Gaia đã cho nữ thần Hera quả táo khi người lấy thần Jesus. Món quà này là lời chúc phúc cho tình yêu lâu bền và sự đoàn viên vĩnh cửu.
Trong văn hóa Trung Quốc, quả táo đồng âm với chữ bình trong từ bình an. Bởi vậy, táo được người ta mang tặng để chúc nhau bình an.
Trong văn hóa thờ cúng, người ta cũng chọn táo để dâng cúng lên bàn thờ, gửi chân tâm mong bề trên hoan hỷ phù hộ độ trì cho sự dư dả, bình an, gia đình đoàn viên hạnh phúc.
Thanh long
Quả thanh long với những tai ngoài vỏ xanh cứng, mập mạp và hướng lên. Nhiều người chọn bày cúng thanh long để cầu mong gặp được thời vận tốt như rồng gặp mây.
Phật thủ
Quả phật thủ được nhiều người lựa chọn để bày biện trong các mâm lễ cúng ngày lễ Tết hoặc dâng lên bàn thờ vào những ngày mùng 1, Rằm. Không chỉ có hương thơm nhẹ nhàng, dễ chịu, hình dáng quả phật thủ tựa như bàn tay Phật. Điều này có ý nghĩa như cầu mong sự che chở, bình an trong cuộc sống nhiều đổi thay, đầy bất an.
Xoài
Màu vàng của quả xoài tượng trưng cho mệnh Kim, có xu hướng tượng trưng cho tiền bạc. Loại quả này cũng được người miền Nam bày trên bàn thờ nhiều. Quả xoài, người miền Nam thường phát âm là “xài”. Điều này tượng trưng cho việc tiêu xài thoải mái, cuộc sống sung túc đủ đầy. Bởi vậy mà loại quả này được người ta xếp vào một trong 5 loại quả bày mâm ngũ quả ngày Tết trong bộ “cầu thơm dừa đủ xoài”.
Sung
Sung cũng là loại quả dân dã được nhiều người dâng cúng trên bàn thờ. Ngoài loại sung nếp quê thì hiện này trên thị trường có loại sung mật – sung Mỹ quả to dày cũng tiện để bày trên bàn thờ.
Theo tín ngưỡng dân gian, sung tượng trưng cho sự sung mãn, tròn đầy. Những chùm sung tươi xanh, lúc lỉu tượng trưng cho sự dồi dào, may mắn rất được ưa thích để dâng cúng.
Đu đủ
Đu đủ là loại quả dâng cúng không thể thiếu với nhiều gia đình. Đu đủ tượng trưng cho sự tràn đầy, giống như tên gọi của nó vậy. Gia chủ mong muốn được sự đủ đầy, thịnh vượng trong cuộc sống lẫn sự nghiệp, trong tình yêu cũng như hôn nhân có thể dâng cúng bàn thờ gia tiên loại quả này.
(Thông tin mang tính chiêm nghiệm)
NT (SHTT)
